Przedawnienie roszczeń z tytułu umowy ubezpieczenia

publikacja: 2014-01-09, sekcja: prawo cywilne

Jak powszechnie wiadomo firmy ubezpieczeniowe powinny cechować się pełnym profesjonalizmem i fachowym podejściem do klientów. Niestety coraz częściej zdarza się, że zamiast tych atutów, ubezpieczyciele preferują korzystać z narzędzi, dzięki którym, wykorzystując naiwność i niewiedzę ubezpieczonych, mogą np. odzyskiwać należności przedawnione albo odmawiać wypłaty odszkodowań z powodu zawartych w Ogólnych Warunkach Ubezpieczeń klauzul abuzywnych. Praktyka firm ubezpieczeniowych jest różna, jednak bez znajomości podstawowych przepisów ciężko bronić się przed ich zarzutami. Z uwagi na obszerność tematu z zakresu umów ubezpieczeniowych, ten artykuł zostanie poświęcony kwestii przedawnienia roszczeń z nich wynikających.

Instytucja przedawnienia została uregulowana przez ustawodawcę w kodeksie cywilnym. Art. 177 k.c. definiuje wprost pojęcie przedawnienia, dzięki czemu wiadomo, że po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Należy jednak pamiętać, że zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne. Według zasad ogólnych termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata (art.118 k.c.). Jednak w przypadku roszczeń z tytułu umowy ubezpieczenia, stosujemy przepisy szczególne.

Zgodnie z art. 819 § 1 k.c. roszczenia z umowy ubezpieczenia przedawniają się z upływem lat trzech. Istnieją jednak pewne wyjątki. Jednym z nich jest roszczenie poszkodowanego do ubezpieczyciela o odszkodowanie lub zadośćuczynienie. Kwestia ta dotyczy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (OC) oraz szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym (np. szkoda na osobie wyrządzona wskutek wypadku drogowego). Zgodnie z art. 442¹ § 1 k. c. roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Należy jednak pamiętać, że jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku, roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dwudziestu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Reasumując w kwestii przedawnienia roszczeń z umów ubezpieczenia, co do zasady stosuje się przepisy ogólne dotyczące umów ubezpieczenia, wśród których uregulowano instytucję przedawnienia, ale jednocześnie należy brać pod uwagę przepisy tytułu VI Kodeksu cywilnego dotyczącego czynów niedozwolonych, gdyż właśnie tam ustawodawca uregulował kwestię przedawnienia roszczeń o naprawienie szkody.

Szczególnie istotną regulacją, o której wiele osób zapomina, jest przepis mówiący, że roszczenia stwierdzone prawomocnym wyrokiem przedawniają się z upływem lat dziesięciu licząc od dnia uprawomocnienia się orzeczenia wydanego w tym zakresie. Jednak jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenia okresowe należne w przyszłości ulega przedawnieniu trzyletniemu (art.125 k.c.). Ponadto należy pamiętać, iż nie uwzględnia się upływu przedawnienia z urzędu – strona która chce się zwolnić z odpowiedzialności w związku z przedawnieniem musi w postępowaniu taki zarzut podnieść.

-----
Zapraszamy do przeczytania innych artykułów z sekcji prawo cywilne oraz kontaktu z naszymi prawnikami.
Kancelaria świadczy także porady prawne przez Internet, zapraszamy do wypełnienia bezpłatnego formularza wyceny usługi.