Jak się bronić przed bezczynnością sądu?
publikacja: 2014-03-14, sekcja: prawo cywilneSkargę na przewlekłość może wnieść praktycznie każdy, kogo dotyczy toczące się postępowanie sądowe. Przepisy Ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki enumeratywnie wskazują podmioty uprawnione. Zgodnie z art. 3 wskazanej regulacji są to – w zależności od rodzaju i trybu postępowania – strona, uczestnik, wnioskodawca, pokrzywdzony (nawet jeśli nie jest stroną), interwenient uboczny oraz skarżący i uczestnik na prawach strony, a w postępowaniu egzekucyjnym oraz w innym postępowaniu dotyczącym wykonania orzeczenia sądowego - strona oraz inna osoba realizująca swoje uprawnienia w tym postępowaniu. Definicję legalną pojęcia przewlekłość postępowania wyraża art. 2 ust. 1 ww. ustawy i zgodnie z jego treścią przewlekłość postępowania ma miejsce wtedy, gdy postępowanie w danej sprawie trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, albo dłużej niż to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego.
Jak wskazują autorzy komentarza do Ustawy o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Piotr Górecki, Stanisław Stachowiak, Paweł Wiliński) „ocena terminowości i prawidłowości postępowania obejmować powinna m.in. takie okoliczności, jak: przerwy zarządzane między terminami posiedzeń, wadliwa organizacja posiedzeń, powoływanie biegłych przedstawiających opinię dotyczącą tej samej problematyki, terminowość działania biegłych, zasadność prowadzenia uzupełniającego postępowania dowodowego. Przewlekłość dotyczyć może także przekazywania akt sprawy, wyznaczania terminów rozpraw oraz podejmowania rozstrzygnięć, sporządzania i doręczania uzasadnień”.
Przy uzasadnianiu skargi pomocne może okazać się bardzo bogate orzecznictwo sądów w tym zakresie. Zgodnie z postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 22.03.2007 r. (II S 1/07), przewlekłość postępowania zachodzi, gdy jest ono długotrwałe, prowadzone rozwlekle i trwa ponad konieczność wyjaśnienia okoliczności faktycznych i prawnych niezbędnych do końcowego rozstrzygnięcia, będących w związku przyczynowym z działaniem lub bezczynnością sądu.
Zgodnie z art. 12 ust. 4 przedmiotowej ustawy uwzględniając skargę, sąd na żądanie skarżącego przyznaje od Skarbu Państwa, a w przypadku skargi na przewlekłość postępowania prowadzonego przez komornika - od komornika, sumę pieniężną w wysokości od 2 000 złotych do 20 000 złotych. Należy jednak pamiętać, iż jeśli Sąd nie stwierdzi przewlekłości i oddali skargę, skarżący nie otrzyma żadnej sumy pieniężnej, a co więcej nie zostanie mu zwrócona opłata od skargi w wysokości 100 złotych. Co więcej logicznym jest, iż złożenie skargi dodatkowo wydłuży toczące się postępowanie, ponieważ Sąd, który skargę otrzyma musi ją przekazać wraz z aktami sprawy do Sądu wyższej instancji, a ten ma 30 dni na jej rozpatrzenie. Jednak nie jest to termin zawity, więc najczęściej nie jest przez sąd respektowany.
Decydując się na złożenie skargi na przewlekłość, w pierwszej kolejności należy rozgraniczyć faktyczny upływ czasu od odczuć skarżącego. Według stanowiska judykatury ustalenie zaistnienia przewlekłości postępowania nie jest zależne jedynie od upływu czasu i subiektywnych odczuć skarżącego, a jest wypadkową czynników obiektywnych oraz czasu niezbędnego do podejmowania działań zgodnych z obowiązującymi przepisami przewidującymi prowadzenie okresowych procedur. Przewlekłość jest pojęciem, mówiącym iż jakieś zdarzenia, czy stany są nadmiernie rozciągnięte w czasie, rozwleczone i przedłużają się. Jest to, co oczywiste, pojęcie względne, a zatem zawsze musi być odnoszone do konkretnych realiów sprawy i przyjętego trybu postępowania. Jedynie nadmierne odstępstwa od czasu koniecznego do wykonania określonych czynności sądowych, prac i procedur mogą być uznawane za tworzące stan nieuzasadnionej zwłoki, o jakim mowa w ustawie z dnia 17 czerwca 2004 roku (II S 26/05).
Podsumowując, zanim uprawniony podmiot podejmie decyzję o wniesieniu skargi na przewlekłość postępowania, powinien wziąć pod uwagę całokształt sytuacji faktycznych związanych z danym postępowaniem, a pomocnym w podjęciu decyzji na pewno będzie bogate orzecznictwo sądów.
-----
Zapraszamy do przeczytania innych artykułów z sekcji prawo cywilne oraz kontaktu z naszymi prawnikami.
Kancelaria świadczy także porady prawne przez Internet, zapraszamy do wypełnienia bezpłatnego formularza wyceny usługi.
