Skarga na przewlekłość postępowania administracyjnego

publikacja: 2012-12-10, sekcja: prawo administracyjne

Skarga na przewlekłe prowadzenie postępowania administracyjnego funkcjonuje w polskim systemie prawnym od kwietnia 2011 r., wcześniej stronom przysługiwało jedynie prawo skarżenia bezczynności organów administracji.

Zgodnie z art. 3 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie. Kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje natomiast orzekanie między innymi w sprawach skarg na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadkach:

  • decyzji administracyjnych,
  • postanowień wydanych w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończących postępowanie, a także na postanowień rozstrzygających sprawę co do istoty,
  • postanowień wydanych w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie,
  • inne aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczących uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa,
  • pisemnych interpretacji przepisów prawa podatkowego wydawanych w indywidualnych sprawach.

Uprawnionym do wniesienia skargi jest każdy, kto ma w tym interes prawny, a także prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka oraz organizacja społeczna w zakresie jej statutowej działalności, w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób, jeżeli brała udział w postępowaniu administracyjnym. Co ważne, w jednej sprawie w roli skarżących może występować kilku uprawnionych do wniesienia skargi, jeżeli ich skargi dotyczą przewlekłości prowadzenia tego samego postępowania (wówczas skargi mogą być wniesione na jednym piśmie).

Skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie. Strona powinna zatem, w myśl przepisów k.p.a., wnieść najpierw zażalenie na przewlekłe prowadzenie postępowania administracyjnego do organu wyższego rzędu (np. do samorządowego kolegium odwoławczego, gdy organem prowadzącym postępowanie jest wójt/burmistrz/prezydent miasta). Nie dotyczy to sytuacji, w których skargę wnosi prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka.

Do sądu administracyjnego skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi. Organ ten przekazuje skargę sądowi wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę w terminie trzydziestu dni od dnia jej wniesienia. Może on również w zakresie swojej właściwości uwzględnić skargę w całości do dnia rozpoczęcia rozprawy. Uwzględniając skargę, stwierdza jednocześnie, czy przewlekłe prowadzenie postępowania miały miejsce bez podstawy prawnej albo z rażącym naruszeniem prawa.

Skarga powinna czynić zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym, a ponadto zawierać wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności, oznaczenie organu, którego przewlekłego prowadzenia postępowania skarga i określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego.

Sąd administracyjny może skargę uwzględnić lub jej nie uwzględnić. W razie nieuwzględnienia skargi, zostanie ona przez sąd oddalona. Natomiast w przypadku uwzględnienia skargi sąd zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie aktu lub interpretacji, dokonania czynności, stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa. Jednocześnie sąd stwierdza, czy przewlekłe prowadzenie postępowania miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa. Może ponadto orzec z urzędu albo na wniosek strony o wymierzeniu organowi grzywny. Natomiast w razie nieuwzględnienia skargi, zostanie ona przez sąd oddalona.

Istotnym jest, że ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia.

W razie niewykonania wyroku uwzględniającego skargę na przewlekłe prowadzenie postępowania oraz w razie przewlekłego prowadzenia postępowania po wyroku uchylającym lub stwierdzającym nieważność aktu lub czynności strona, po uprzednim pisemnym wezwaniu właściwego organu do wykonania wyroku lub załatwienia sprawy, może wnieść skargę w tym przedmiocie, żądając wymierzenia temu organowi grzywny. Ponadto, sąd może również orzec wówczas o istnieniu lub nieistnieniu uprawnienia lub obowiązku, jeżeli pozwala na to charakter sprawy oraz niebudzące uzasadnionych wątpliwości okoliczności jej stanu faktycznego i prawnego. Jednocześnie sąd stwierdza, czy przewlekłe prowadzenie postępowania przez organ miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa.

Zważyć należy, iż wykonanie wyroku lub załatwienie sprawy po wniesieniu skargi nie stanowi podstawy do umorzenia postępowania lub oddalenia skargi.

Ustawodawca przewidział także, iż osobie, która poniosła szkodę wskutek niewykonania orzeczenia sądu, służy roszczenie o odszkodowanie na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym. Odszkodowanie to przysługuje od organu, który nie wykonał orzeczenia sądu. Jeżeli organ w terminie trzech miesięcy od dnia złożenia wniosku o odszkodowanie nie wypłaci odszkodowania, uprawniony podmiot może wnieść powództwo do sądu powszechnego.

Ponadto, w razie uwzględnienia skargi przez sąd pierwszej instancji przysługuje skarżącemu od organu, który wydał zaskarżony akt lub podjął zaskarżoną czynność albo dopuścił się przewlekłego prowadzenia postępowania, zwrot kosztów postępowania niezbędnych do celowego dochodzenia praw.

-----
Zapraszamy do przeczytania innych artykułów z sekcji prawo administracyjne oraz kontaktu z naszymi prawnikami.
Kancelaria świadczy także porady prawne przez Internet, zapraszamy do wypełnienia bezpłatnego formularza wyceny usługi.