Zasady dziedziczenia

publikacja: 2012-02-03, sekcja: spadki i dziedziczenie

Kodeks cywilny przewiduje dwa porządki dziedziczenia: ustawowy (gdy nie pozostawiono testamentu) oraz testamentowy (na podstawie tego dokumentu).

W przypadku, gdy zmarły nie pozostawił testamentu, do dziedziczenia jego majątku powołani są w pierwszej kolejności najbliżsi członkowie jego rodziny: dzieci i małżonek w częściach równych. Jeżeli zmarły nie posiadał dzieci, dziedziczyć będą po nim jego małżonek, jak również rodzice oraz rodzeństwo.

Sądem właściwym do przeprowadzenia postępowania spadkowego jest, co do zasady, sąd ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. Do tego sądu należy złożyć wniosek o stwierdzenie nabycia spadku. Nie istnieje możliwość jakiegokolwiek przedawnienia prawa do wystąpienia z niniejszym wnioskiem, jeżeli natomiast uczyni się to przed upływem 6 miesięcy od dnia otwarcia spadku, wszyscy spadkobiercy muszą złożyć stosowne oświadczenia o nabyciu albo o odrzuceniu spadku. Oświadczenia takiego dokonać można w sądzie rejonowym lub przed notariuszem, ten zaś prześle je do sądu spadku (sądu rejonowego właściwego ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania zmarłego). Istnieje również możliwość, aby wskazane oświadczenia złożone zostały w trakcie postępowania o stwierdzenie nabycia spadku. W załączeniu do wniosku o stwierdzenie nabycia spadku należy umieścić stosowne akty z urzędu stanu cywilnego potwierdzające fakt zawarcia małżeństwa, urodzenia się dziecka, czy wreszcie zgonu drugiego małżonka.

Postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku odbywa się po przeprowadzeniu rozprawy. Wzywani są na nią potencjalni spadkobiercy; ustawowi i testamentowi oraz wnioskodawca, będący zazwyczaj jednym z nich. Sąd z urzędu bada, kto jest spadkobiercą oraz uzyskuje informację, czy spadkodawca pozostawił testament. Jeśli takowy istnieje, po jego złożeniu, Sąd otwiera go i ogłasza. Jeżeli nie ma pewności, czy wszyscy spadkobiercy zostali powiadomieni np. o wskazaniu ich w testamencie, istnieje możliwość wezwania ich przez ogłoszenie. W sposób szczególny odbywa się dziedziczenie spadku, jeżeli w jego skład wchodzi gospodarstwo rolne, co istotne jest z uwagi na gospodarcze przeznaczenie gruntu i gospodarstwa rolnego, jako pewnego kompleksu składników majątku.

Jeżeli osoba przechowująca testament dowie się o śmierci jego autora, ma ona obowiązek dostarczyć do sądu spadku owy dokument. Sąd otwiera testament, mając dowód śmierci testatora. Z otwarcia spadku sporządza się protokół, który następnie zostaje złożony w sądzie spadku i tam jest przechowywany. Dopiero po ujawnieniu treści testamentu, czy przesłuchaniu świadków testamentu ustnego, (we wskazanych w ustawie przypadkach ważny jest testament, który nie został złożony na piśmie) oraz po uzyskaniu informacji, kto spadek przyjmuje, kto zaś odrzuca, można myśleć o składnikach masy spadkowej, mającej stać się naszą własnością, oczywiście jeżeli pozostawione przez zmarłego pasywa(długi spadkowe) nie przewyższają aktywów (pozostawionego majątku trwałego).

-----
Zapraszamy do przeczytania innych artykułów z sekcji spadki i dziedziczenie oraz kontaktu z naszymi prawnikami.
Kancelaria świadczy także porady prawne przez Internet, zapraszamy do wypełnienia bezpłatnego formularza wyceny usługi.